انواع نخ در تولید فرش ماشینی
انواع نخهای مورد استفاده در تولید فرش ماشینی
به طور کلی هر فرشی از سه نوع تخ تشکیل میشود: نخ پرز، نخ تار و نخ پود.
1- نخ پرز یا نخ خواب فرش
از این نخ جهت بافت گرههای رنگ استفاده میشود به این صورت که به دور نخ پود به صورت گره و یا به شکل U قرار میگیرد و چندین نوع میباشد:
الف) نخ اکریلیک ۱۰/۵ دولا صددرصد اکریلیک خالص
ب) مخلوط نخ اکریلیک و پلی پروپیلن: که به صورت مخلوطی از الیاف اکریلیک و پلی پروپیلن ریسیده میشود.
ج) صددرصد پلی پروپیلن (p.p یا بی.سی.اف (B.C.F))
د) پلی استر یا ابریشم مصنوعی
2- نخ تار فرش
این نخ به صورت مخلوط پنبه پلی استر ریسیده می شود، کیفیت الیاف مصرفی و نوع ریس آن عامل مهمی در دوام و زیبایی فرش است. این نوع نخ ها بیشتر در فرش های اکریلیک مصرف میشود اما در قالیهای پلی پروپیلن و BCF، نخ تار از همان جنس نخ پرز (یعنی نخ BCF) استفاده میشود که علت آن ارزانتر بودن این نوع نخها میباشد.
3- نخ پود
که در فرشهای پشمی و اکریلیکی 100 درصد پنبه میباشد.
اما در نهایت باید دانست مهمترین عامل درتعیین کیفیت و عمر فرش همان نخ پرز است که یا از جنس اکریلیک است، یا پلی پروپیلن(BCF)، یا مخلوطی از این دو و یا پلی استر.
مقایسه فرشهای اکریلیک با دیگر انواع فرش ماشینی
حال به بررسی تفاوت فرش های ماشینی ۱۰۰درصد اکریلیک با فرشهای درصد دار(که ترکیبی از اکریلیک با BCFهستند) یا فرشهای کاملا BCF و فرشهای پلی استر میپردازم.
از لحاظ دوام و طول عمر، فرشهای اکریلیک نسبت به فرشهای BCF، درصد دار و پلی استر، از طول عمر بیشتری برخوردار میباشند این فرشها برای مدت طولانی حتی تا بیش از ۳۰۰ سال قابل نگهداری و استفاده هستند ولی فرشهای BCF و پلی استر عمر کوتاهی دارند و در زمان بسیار کوتاهی نرمی و لطافت خود را از دست خواهند داد.
از لحاظ کوتاه شدن (آبرفتگی)، به مرور زمان بر اساس مدت مورد استفاده قرار گرفتن یا همان پا خوردگی، تغییر فرشهای اکریلیک بسیار کم یا ناچیزی میباشد که به حساب نمیآید ولی در دیگر انواع فرش ماشینی، این موضوع به شکل ملموسی قابل مشاهده است به طوری که بعد از مدتی شاهد کج یا کوتاه شدن قد یا پهنای فرش خواهیم بود.
از لحاظ شستشو و در معرض نور قرار گرفتن در فرشهای اکریلیک شاهد هیچ گونه تغییری نمیباشیم ولی این مورد در فرشهای BCF، مخلوط و پلی استر بالعکس میباشد که باعث میشود جلوه و زیبایی فرش در زمان کوتاهی از بین برود
فرشهای اکریلیک از مقاومت بالایی در برابر گرمای مستقیم برخوردار می باشند به طوری که یکی از ویژگیهایی که فرش اکریلیک را از سایر فرشها متمایز میکند تست گرما میباشد به طوریکه می توان اتوی داغ را روی فرش گذاشته بدون تغییر برداشت ولی در الیاف BCF و پلی استر، فرشها براثر قرار گرفتن در برابر گرما دچار سوختگی و فرورفتگی شده و فرش ازبین میرود.
از لحاظ سایش، فرش اکریلیک دچار تغییر نمیشود ولی BCF و پلی استر دچار خوردگی یا پوسدگی به مرور زمان میشوند.
از لحاظ زیبایی در طول زمان، فرش اکرلیک قابل قیاس با فرشهای درصد دار یا BCF و پلی استر نمیباشد.
اما از معایب فرشهای اکریلیک میتوان به این مورد اشاره کرد که در کوتاه مدت جذب طبیعت نمیشوند ولی BCF و پلی استر به مرور پودر شده و در فضا پراکنده و در طبیعت جذب میگردد
بر اساس آمار مجله Fiber Year، تولید الیاف اکریلیک در سال ۲۰۱۳ میلادی 9.1 درصد و تولید الیاف پلی استر 6.7 درصد به نسبت سال ۲۰۱۲ رشد داشتهاند. در حال حاضر در کشور آلمان شرکت درالون در سال 170 تن الیاف اکریلیک تولید میکند که از انواع ظریفتر آن جهت مصرف پوشاک بچهگانه و مخصوصا لباس عروسکها استفاده میشود. این درحالی است که اخیرا عدهای به ویژه در فضاهای مجازی اینگونه شایع کردهاند که الیاف اکریلیک سمی است! آیا به واقع در اروپا اجازه میدهند لباس کودک و عروسک که ممکن است حتی در هنگام بازی در دهان کودک قرار بگیرند از الیاف سمی تولید شوند؟! جهت یادآوری باید گفت به علت پرز دهی که فرشهای اکریلیک در هفتههای اولیه دارند، تنها ممکن است در برخی افراد که مبتلا به حساسیت هستند موجب تشدید آن شوند.
ویژگیها و کاربرد فرشهای پلیاستر و BCF
اما از مزایای الیاف پلیپروپیلن (BCF)و پلیاستر میتوان به رنگپذیری بسیار خوب آنها اشاره کرد. به همین دلیل هزینهی رنگآمیزی آنها کمتر از سایر الیاف و تنوع رنگهای آن نیز بیشتر است و نسبت به الیاف اکریلیک و پشم ارزان قیمت تر نیز هستند.
از دیگر مزایای فرشهای BCFمیتوان به عدم جذب رطوبت در آنها اشاره کرد. به همین دلیل برای استفاده در محلهای پر رطوبت مناسب است. فرش پلیپروپیلن و پلی استر چنانچه شسته شود یا مرطوب شود، در زمان کوتاهی خشک خواهد شد.
دیگر مزیت فرشهای پلی استر، حالت پیوسته این الیاف است که سبب میشود این نوع فرش مانند پشم و اکریلیک پرزدهی نداشته باشد.
یکی از معایب این نوع فرشها، قابلیت جذب آلودگیها است. آلودگیهای مختلف با پایهی روغنی پس از جذب شدن به الیاف فرش به سختی قابل شستشو خواهند بود. ولی آلودگیهای قابل حل در آب به آسانی از روی فرش پاک خواهند شد.
با توجه به مطالب گفته شده در این نوع فرش، استفاده از فرشهای پلیپروپیلن و پلی استر در فضاهای باز، استخرها، اتاق کودک، آشپزخانه و سایر محلهایی که نخواهید برای کفپوش کردن آن هزینهی زیادی انجام دهید مناسب خواهد بود.
نکته پایانی
البته ذکر این نکته نیز ضروری است که در الیاف اکریلیک هم درجه کیفیتهای مختلفی وجود دارد که تنها الیافی با بهترین و بالاترین درجه کیفیت میتوانند فرشهایی با بالاترین درجه عمر و کیفیت را نتیجه دهند. به عبارت دیگر، الیاف با کیفیت کمتر، پرزدهی زیادی دارند و از دوام و طول عمر کمتری نسبت به الیاف با درجه کیفی بالا برخوردارند. قیمت فرش هم تا حد زیادی به جتس الیاف آن بستگی دارد